Миша и Карен. Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»
Карен:
— Армения вся в горах. Самая красивая. Мой поселок Ашоцк — на высоте две тысячи с лишним метров. Но, к сожалению, работы почти нет. Люди очень бедно живут. Наш регион до сих пор до конца не восстановился от землетрясения (1988 года).
По профессии я врач-кардиолог. Закончил Ереванский медицинский университет. 13 лет врачебной практики.
Работать врачом в Армении — это унижаться, получая зарплату 100 долларов. Или брать деньги с пациентов. Когда я работал в Питере, встретил там своего университетского профессора по анатомии. На стройке.
Зарплата здесь сдельная (по «квадратам») — от 50 до 100 тысяч рублей в месяц. У меня отец умер. Я младший — моя обязанность заботиться о семье, решать все проблемы. Я должен зарабатывать. Дети должны получить хорошее образование.
Я не даю себе думать о медицине. Потому что иначе просто не смогу здесь работать.
Не люблю мечтать. Люблю реальность и чтобы самому решать.
В Москве грубовато, конечно, бывает на улицах, но вообще впечатления добрые. Честно, я бы не смог здесь постоянно жить. А вот в Питере — с удовольствием. Мы общаемся только с армянами. Знаете, вы первые москвичи, с которыми мы так разговариваем.
Неприятный момент был, когда нас не рассчитали за несколько месяцев. Около 280 тысяч долга осталось. Такое часто бывает с теми, кто приезжает работать. А самый счастливый день был у меня 31 декабря прошлого года. Я уже не верил, что Новый год буду дома отмечать. Но успел в Домодедово на последний самолет в Армению.
Миша:
— Мы с Кареном двадцать лет друзья. Всегда вместе. Единственный мой близкий человек в Москве. Нет такого дела, которое он не умеет. Настоящий мастер.
Мы хорошо работаем. Аккуратно. Сейчас без выходных, ночью остаемся — надо закончить к празднику. Старым людям неудобно ходить сейчас — мы тут ломаем чуть-чуть, они ругаются на нас... Но потом красиво будет — десять, двадцать лет.
У меня еще не было счастливого дня в Москве. Но обязательно будет.
Миша и Карен кладут плитку на Садовом кольце. Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»
на родном языке
Կարեն Թաթոյան, 43 տարեկան
Հայաստան
Մասնագիտություն`մայթերիսալիկապատող
- Հայաստանում ամենուրեք սարեր են: Նա ամենագեղեցիկն է: Իմ գյուղը` Աշոցքը, երկու հազարից ավելի մետր բարձրության վրա է: Սակայն, ցավոք սրտի, աշխատանք գրեթե չկա: Մարդիկ շատ աղքատ են ապրում: Մեր տարածաշրջանը մինչ օրս չի վերականգնվել 1988 թ. երկրաշարժից:
Մասնագիտությամբ ես բժիշկ-սրտաբան եմ, ավարտել եմ Երևանի բժշկական համալսարանը, ունեմ 13 տարվա բժշկական փորձ:
Հայաստանում բժիշկ աշխատելը`ստանալով 100 դոլար աշխատավարձ, ստորացում է: Կամ գումարներ վերցնել հիվանդներից: Երբ աշխատում էի Պիտերում, հանդիպեցի այնտեղ իմ պրոֆեսորին` համալսարանում անատոմիա էր դասավանդում: Շինհրապարակում: Աշխատավարձը այստեղ գործարքային է (ըստ քառակուսու)` ամսական 50-100 հազար ռուբլի է ստացվում: Հայրս մահացել է: Ես կրտսերն եմ և իմ պարտքն է հոգ տանել ընտանիքիս համար, լուծել բոլոր խնդիրները: Ես պետք է վաստակեմ: Երեխաները պետք է լավ կրթություն ստանան:
Ես ինձ թույլ չեմ տալիս մտածել բժշկության մասին, այլապես չեմ կարողանա այստեղ աշխատել: Չեմ սիրում երազել: Սիրում եմ իրականությունը և որպեսզի ինքս որոշեմ: Մոսկվայում` փողոցներում, կոպտություն հաճախ ես հանդիպում, բայց ընդհանուր առմամբ, տպավորությունները բարի են: Եթե անկեղծ լինեմ, այստեղ մշտապես ապրել չէի կարողանա, իսկ Պիտերում` մեծ հաճույքով:
Մենք միայն հայերով ենք շփվում: Գիտե՞ք, դուք առաջին մոսկվացիներն ենք, ում հետ այսպես խոսում ենք:
Տհաճ միջադեպ եղավ, երբ մեզ մի քանի ամսվա դիմաց չվարձատրեցին: Մոտ 280 հազար պարտք մնացին: Այսպես հաճախ է լինում նրանց հետ, ովքեր գալիս են աշխատելու:
Ամենաերջանիկ օրը ինձ համար եղել է անցած տարվա դեկտեմբերի 31-ը: Ես այլևս չէի հավատում, որ Նոր տարին նշելու եմ տանը: Սակայն հասցրեցի Դոմոդեդովոյից Հայաստան թռչող վերջին ինքնաթիռին:
Միշո Քոթանջյան, 40 տարեկան
Հայաստան
Մասնագիտություն`մայթերիսալիկապատող
Մենք Կարենի հետ քսան տարվա ընկերներ ենք: Միշտ միասին ենք: Միակ հարազատ մարդը Մոսկվայում: Չկա այնպիսի մի գործ, որից նա գլուխ չհանի: Իսկական վարպետ է: Մենք շատ լավ ենք աշխատում: Կոկիկ: Հիմա` առանց հանգստի, գիշերն էլ ենք մնում. մինչև տոնը պետք է ավարտենք: Տարեցներին հարմար չէ այստեղով քայլել. մենք քիչ-քիչ կոտրում ենք, իսկ նրանք` զայրանում մեզ վրա: Բայց հետո գեղեցիկ կլինի` տաս, քսան տարի: Ես դեռ չեմ ունեցել երջանիկ օր Մոսկվայում, բայց անպայման կունենամ:
Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»
Нарезка плитки. Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»
Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»
Вес плиты — от 40 до 80 кг. Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»
Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»
Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»
Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»
Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»
Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»
Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»
Последнюю неделю перед Днем города многие мастера работают почти круглосуточно. Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»
Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»
Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»
Роспись Карена и Миши на плитке. Фото: Анна Артемьева / «Новая газета»